پورتفولیو هنری چیست و چه کاربردی دارد؟
پورتفولیو (Portfolio) مجموعه‌ای از نقاشی‌ها، عکس‌ها یا سایر آثاری است که توانایی‌های فرد، به‌ویژه هنرمندانِ رشته‌های مختلف را به نمایش می‌گذارد. پورتفولیو به‌نوعی رزومه تصویریِ هنرمند به شمار می‌رود و به همین خاطر آن را پورتفولیوی هنری می‌نامیم.
پورتفولیو هنری (Art Portfolio) نه‌تنها آثار و نمونه‌کارهای هنرمند را پیش چشمِ مخاطب قرار می‌دهد، بلکه سلیقه او را نشان می‌دهد. بنابراین ساخت پورتفولیو هنری باید با دقت و ظرافت انجام شود تا تصویری کامل و جذاب از هنرمند و توانمندی‌هایش ارائه کند.
هیئت‌های پذیرشِ دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزشی معتبر، علاوه‌بر نمره‌ها، مدارک تحصیلی و رزومه کاریِ متقاضیان ورود به دوره‌ها و رشته‌های هنری، نگاهی ویژه به پورتفولیوی آن‌ها دارند. آثار هنری، توانمندی‌ها در حوزه‌های مختلف، سلیقه در ساخت پورتفولیو هنری و سیر پیشرفتِ متقاضی، مهم‌ترین نکته‌هایی هستند که هیئت پذیرش در بررسی پورتفولیو به آن‌ها توجه می‌کند.
پورتفولیوی هنری برای همه رشته‌های زیرمجموعه هنر، مانند گرافیک، عکاسی، مجسمه‌سازی، معماری، طراحی مُد… و حتی میان‌رشته‌هایی مانند طراحی صنعتی ساخته می‌شوند. شاید اصطلاح پورتفولیو بیشتر با هنرهای تجسمی گره خورده باشد، اما هنرمندانی مانند موسیقی‌دانان، فیلم‌سازان، بازیگران… هم می‌توانند پورتفولیو بسازند و آثارشان را به نمایش بگذارند.
پورتفولیوها را می‌توان در قالب‌های مختلفی، مانند کتابچه‌های چاپی، فایل‌های پاورپوینت و پی‌دی‌اف، پلت‌فرم‌های اجتماعی، وب‌سایت‌های شخصی… ارائه کرد. انتخاب قالب پورتفولیو به هدفِ هنرمند از ارائه آن بستگی دارد. اگر پورتفولیو برای اپلای ساخته می‌شود، باید دستورالعمل‌های دانشگاه مقصد را در اولویت قرار داد.
شبکه‌سازی، آشناییِ جامعه هنری با هنرمند، گرفتن سفارش کار و ارائه توانمندی‌ها در بستر اینترنت، از سایر اهداف ساخت پورتفولیو هنری هستند. حالا که متوجه شدیم پورتفولیو هنری چیست و چه کاربردهایی دارد، بیایید به رایج‌ترین قالب‌های ارائه‌اش بپردازیم.
ساخت پورتفولیو هنری در چه قالب‌هایی انجام می‌شود؟
اگر به‌دنبال ساخت پورتفولیو برای اپلای هستید، بهتر است به وب‌سایت رسمیِ دانشگاه مقصدتان مراجعه کنید. هر دانشگاهی برای ساخت و ارائه پورتفولیوی هنری قالب و مقررات ویژه خودش را دارد. بعضی از آن‌ها نمونه‌های موردپذیرش را هم در وب‌سایتشان قرار داده‌اند تا دانلود و بررسی کنید.
اما اگر دانشگاهی چنین مقرراتی ندارد، و قالب ساخت پورتفولیو هنری را برعهده متقاضی گذاشته است، بهتر است سراغ استانداردهای رایج بروید. جست‌وجو و بررسی پورتفولیوهای موجود در اینترنت، کمکتان می‌کنند تا دید بهتری برای سروشکل‌دادن به پورتفولیوی خودتان به دست بیاورید.
در این بخش از مقاله ابرادین، رایج‌ترین قالب‌های ساخت و ارائه پورتفولیوی هنری را مرور می‌کنیم. اما هرگز خلاقیت را فراموش نکنید! کپی‌برداری از پورتفولیوهای موجود، بدون هیچ خلاقیتی از سوی هنرمند، تأثیر خوبی روی هیئت‌های پذیرش دانشگاه‌های معتبر نمی‌گذارد.
ساخت پورتفولیو هنری در قالب فایل پی‌دی‌اف
پورتفولیوی خود را می‌توانید در قالب ورد مایکروسافت (Microsoft Word) بسازید و بعد به‌صورت پی‌دی‌اف (PDF) ذخیره کنید. مزیت فایل‌های پی‌دی‌اف به وُرد این است که ظاهرشان در کامپیوترها، موبایل‌ها و گجت‌های مختلف با سیستم‌های عامل و نرم‌افزارهای اجرایی متفاوت به‌هم نمی‌خورد.
فایل پی‌دی‌اف را می‌توانید ضمیمه ایمیل کنید، یا از آن بهتر، در وب‌سایت‌های ویژه ذخیره، ارائه و اشتراک‌گذاری چنین فایل‌هایی، مانند اسکریبد، گوگل‌درایو، باکس و ده‌ها پلت‌فرم دیگر آپلود کنید، و لینک آن را برای شخص یا دانشگاه موردنظرتان بفرستید.
ساخت پورتفولیو هنری ویدئویی
اگر در رشته‌هایی مانند انیمیشن‌سازی، کارگردانی، بازیگری یا در زمینه تولیدات چندرسانه‌ای فعالیت می‌کنید، پورتفولیوی ویدئویی بهترین گزینه است. تکه‌هایی از کارهای مختلف خود را در قالب یک فیلم کوتاه یا مجموعه‌ای از ویدئوها جمع‌آوری کنید.
این ویدئو را می‌توانید در وب‌سایت‌های اشتراک‌گذاری ویدئو، مانند یوتیوب و آپارات منتشر کنید. بعد هم لینک آن را برای دانشگاه مقصد ارسال کنید. علاوه‌بر این می‌توانید آدرس فایل پی‌دی‌اف رزومه تحصیلی یا کاریتان را هم زیر ویدئو به اشتراک بگذارید.
ساخت پورتفولیو هنری در پلت‌فرم‌های تخصصی نمونه‌کار
بعضی پلت‌فرم‌ها قالب‌ها و ابزارهای خلاقانه‌ای در اختیار کاربرانشان می‌گذارند تا پورتفولیو را با سبک و سلیقه خودشان طراحی و ارائه کنند. برای ساخت پورتفولیو هنری به‌صورت آنلاین می‌توانند از سایت‌سازهایی مانند ویکس ، ادوبی پورتفولیو، کربن‌مید یا نمونه‌های ایرانی آن‌ها استفاده کنید.
با جست‌وجوی عبارت سایت ساز آنلاین در گوگل، ده‌ها شرکت پیدا می‌کنید که وب‌سایت‌های آماده با قالب‌های هنری در اختیارتان می‌گذارند. برای استفاده از خدمات آن‌ها کافی است مبلغی با عنوان حق اشتراک به‌صورت سالیانه پرداخت کنید. مطالب را هم خودتان می‌نویسید و با انتشار عکس‌ها و ویدئوهایتان پورتفولیو می‌سازید.
ساخت پورتفولیو هنری با استفاده از امکانات شبکه‌های اجتماعی
بعضی شبکه‌های اجتماعی در گذر زمان به پلت‌فرم‌های خوبی برای اشتراک‌گذاری نمونه‌کارهای هنری تبدیل شده‌اند. می‌توانید پروفایلی با تمرکز بر شخصیت هنریِ خود در یکی از این وب‌سایت‌ها بسازید، و آدرس آن را به‌عنوان پورتفولیوی هنری برای دیگران ارسال کنید.
شبکه‌هایی مانند اینستاگرام، بیهنس، پینترست و چند پلت‌فرم دیگر امکانات مختلفی برای صاحبان آثار هنری در نظر گرفته‌اند. برای نمونه، بیهنس که متعلق به شرکت ادوبی است، از بهترین شبکه‌های اجتماعی برای ارائه مجموعه آثار هنرمندان طراح و استودیوهای طراحی به شمار می‌رود. این وب‌سایت در پایان هر سالِ میلادی بهترین پروژه‌های منتشرشده هنرمندان در طول سال را هم معرفی می‌کند.
ساخت پورتفولیو هنری در وب‌سایت شخصی
شاید بتوان ایجاد وب‌سایت شخصی را معتبرترین روش برای نمایش پورتفولیو هنری دانست. مزیت این روش نسبت به ساخت و اشتراک‌گذاریِ فایل‌ها این است که آثار هنرمند پیشِ چشمِ همه جهانیان قرار می‌گیرند و مزیتش نسبت به شبکه‌های اجتماعی این است که کلید آن در دست صاحب اثر است؛ برخلاف وب‌سایت‌های دیگر که ممکن است زمانی منحل شوند، و صاحبان اثر بمانند با کلی عکس و ویدئو که طی سال‌ها آپلود کرده‌اند!
به همین خاطر بسیاری از دانشگاه‌های معتبر هنر در گوشه‌وکنار دنیا پورتفولیو برای اپلای را در قالب وب‌سایت شخصی می‌خواهند. البته راه‌اندازی وب‌سایت چندان دشوار نیست. می‌توانید از ارائه‌کننده‌های خدمات میزبانی وب، هاست و دومین تهیه کنید. بعد هم نرم‌افزارهای رایگانی مانند وردپرس یا جوملا را در هاست خود نصب، و وب‌سایت شخصی را راه بیندازید.
برای کسب اطلاعات درمورد مهاجرت تحصیلی رشته های هنری به کانادا مقاله زیر را مطالعه کنید:
راهنمای جامع رشته هنر در کانادا + بورسیه رشته هنر در کانادا برای دانشجویان بین‌المللی
پورتفولیوی هنری چه بخش‌هایی دارد؟
قسمت‌های دقیق هر پورتفولیوی هنری برای هنرمندان رشته‌های مختلف فرق دارند. گرافیست‌ها طرح‌هایشان را در کنارهم قرار می‌دهند و درباره روش‌های به‌کاررفته و سیر تکاملی آن‌ها می‌نویسند. بازیگران برش‌هایی از بازی‌هایشان را به اشتراک می‌گذارند و درباره مشخصات آثار می‌گویند. نوازندگان هم تکه‌هایی از اجراهایشان را منتشر می‌کنند و درباره شکل‌گیری آن‌ها توضیح می‌دهند.
اما مهم‌ترین بخش‌های پورتفولیو هنری چیست؟ هر پورتفولیویی به‌طور کلی چنین ساختاری دارد:
- مقدمه: بخش اول نمایی کلی از فلسفه هنری و اهداف هنرمند ارائه می‌دهد. در این بخش او سعی می‌کند دیدگاه و رویکرد خود در حوزه فعالیتش را به دیگران منتقل کند.
- اثر برگزیده: در کتابچه‌های چاپی یا فایل‌های پی‌دی‌اف، هنرمند به‌طور معمول روی جلد یا در صفحه اول، نمونه‌کاری برجسته با نام خود را قرار می‌دهد. این تصویر یا طرح جذاب بصری لحن نمونه‌کارهایش را تعیین می‌کند.
- نمونه‌کارها: این بخش هسته اصلی پورتفولیوی هنری است. هنرمند باید طیفی متنوع از آثارش را در این قسمت به نمایش بگذارد تا مهارت‌های فنی، خلاقیت و بینش هنری‌اش نمایان شوند. هر اثری باید توضیحاتی داشته باشد که زمینه اثر، فرایند خلاقانه و هرگونه اطلاعات مرتبطی درباره قطعه، مانند ابعاد، مواد مورداستفاده، و الهامات پشت آن را ارائه بدهد.
- رزومه: رزومه (Resume) یا سی‌وی (CV) اطلاعات بیشتری درباره تحصیلات، نمایشگاه‌ها، جوایز، آثار و تجربیات مرتبط هنرمند را ارائه می‌دهد. نوشتن رزومه حرفه‌ای به افزایش اعتبار صاحب اثر کمک می‌کند.
- اطلاعات تماس: اطلاعاتی مانند آدرس ایمیل، شماره تلفن و آدرس وب‌سایت و پروفایل‌های اجتماعی در انتهای پورتفولیو قرار می‌گیرند. از درج تلفن یا ایمیلی که به آن پاسخ نمی‌دهید، اکیدا اجتناب کنید!
- موارد اضافی (اختیاری): اگر مواردی اضافی مانند نظر کارفرماها یا مشتریانِ معروف خودتان، بریده‌های روزنامه‌ها و مجله‌ها، کاتالوگ‌های نمایشگاهی یا موارد دیگری دارید که می‌خواهید با طرف مقابل یا هیئت پذیرش دانشگاه مقصدتان به اشتراک بگذارید، در انتهای پورتفولیو درج کنید.
چینش این بخش‌ها به قالب ساخت پورتفولیو هنری بستگی دارد. برای نمونه، اگر فایل پی‌دی‌اف می‌سازید، بهتر است بخش‌ها را به همین ترتیب قرار بدهید، اما اگر وب‌سایت شخصی دارید، هرکدام از این بخش‌ها در یک صفحه مجزا قرار می‌گیرند و در کنار هم می‌آیند.
مهم‌ترین نکته‌ها در ساخت پورتفولیو هنری چیست؟
حالا که می‌دانیم پورتفولیو هنری چیست و چه بخش‌هایی دارد، بیایید مهم‌ترین نکته‌ها برای ساخت پورتفولیو هنری و ارائه حرفه‌ای پورتفولیو برای اپلای را مرور کنیم:
- همه آثارتان را در پورتفولیو درج نکنید: قرار نیست همه کارهایی را که کرده‌اید در پورتفولیو جا بدهید! بهترین آثارتان را ارائه کنید. مسلما در دنیای هنر کیفیت بهتر از کمیت است. در مراحل ساخت پورتفولیو هنری خودتان را جای کارفرما یا هیئت پذیرشی بگذارید که آن را بررسی می‌کنند.
- نمونه‌کارهایتان را به‌درستی بچینید: چینش نمونه‌کارها را می‌توانید به‌ترتیب زمان خلقشان، موضوع آثار یا سبک مورداستفاده سازمان‌دهی کنید. شکل چینش بستگی به هدف شما از ارائه پورتفولیو دارد. برای نمونه اگر پورتفولیو برای اپلای است، می‌توانید به‌ترتیب زمانی بچینید تا سیر تکاملی کارهایتان بهتر دیده شود.
- پیوستگی نمونه‌کارها را در نظر داشته باشید: هر روشی برای چینش آثار انتخاب کردید، فراموش نکنید که این چینش باید پیوستگی داشته باشد. پورتفولیوی هماهنگی که چینش درستی دارد، جذابیت بصری بیشتری خواهد داشت.
- ایده شکل‌گیری و سیر تکاملی هر اثر را درج کنید: هر اثر یا پروژه‌ای را در پورتفولیوی هنری درج می‌کنید، باید همراه توضیحی مختصر، شامل ایده یا الهام آن و سیر تکاملی‌اش باشد. به‌طور معمول دو تا سه خط توضیح کافی است.
- صفحه‌های اجتماعی خود را خالی نگذارید: اگر پروفایل‌هایی در شبکه‌های اجتماعی دارید که خالی و غیرفعال هستند، به‌هیچ‌وجه آدرس آن‌ها را در پورتفولیو درج نکنید. نداشتن صفحه در اینستاگرام و پینترست خیلی بهتر از ارائه صفحه‌های خالی یا صفحه‌هایی با موضوعات نامرتبط است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نگارش مدارک اپلای وبینار زیر را مشاهده کنید:
کلاس آموزش صفر تا صد نگارش مدارک اپلای
جمع‌بندی
در این مقاله ابرادین به پورتفولیو هنری چیست پاسخی کامل دادیم. درباره ساخت پورتفولیو هنری و بخش‌های مختلف و چگونگی چینش آن‌ها هم توضیح دادیم. پورتفولیوی هنری باید شخصیت، استعداد، خلاقیت و حرفه‌ای بودنِ هنرمند را به نمایش بگذارد و در عین حال تجربه بصری به‌یادماندنی و جذابی برای بینندگانش فراهم کند.
حالا نوبت شماست! اگر ایده یا تجربه‌ای در اجرای پورتفولیو برای اپلای یا ارائه مؤثرتر نمونه‌کارهای هنری دارید، لطفا زیر همین مقاله با ما و سایر خوانندگان بلاگ ابرادین در میان بگذارید.
منابع:
https://dictionary.cambridge.org/us/dictionary/english/portfolio
https://www.kingseducation.com/kings-life/how-to-make-an-art-portfolio
https://www.sothebysinstitute.com/how-to-series/art-portfolio
https://www.artriculate.com/blog/visual-arts-portfolio
https://fineartviews.com/blog/12965/10-key-elements-for-a-professional-art-portfolio
